Elektriciteit, toekomst en uitdaging

Groen! wil liefst alle kerncentrales sluiten, MR en N-VA wil ze openhouden en liefst nog nieuwe kerncentrales bouwen om de capaciteit uit te breiden en de oude centrales op termijn te vervangen.  Beide partijen verkondigen (volgens hun eigen discours) de waarheid. Als cijferaar moet ik zeggen dat ze beiden gelijk hebben, MR heeft gelijk we hebben in de toekomst kernenergie nodig, maar eigenlijk heeft ook Groen! gelijk.  We hebben kernenergie niet nodig, maar welke is de slimme keuze?  De keuzes van deze partijen verraden hun angsten en gevolgen die ze wensen te aanvaarden in de voorbereiding van onze energie-toekomst, de energie toekomst van de NV België.

Onze toekomst zal groen zijn, op termijn gaan de fossiele brandstoffen opgeraken (dit gaat nog wel even duren) maar zoals we al weten produceert de verbranding van deze brandstoffen CO². Het verder lustig blijven opstoken van fossiele brandstoffen is voor het milieu niet direct een goed idee. Er zijn nog altijd mensen die de klimaatverandering een hoax vinden, maar op 1 november naar het kerkhof gaan in T-shirt en daarna een terrasje doen? Welke vijfigplusser deed dit toen hij als tienjarige met de ouders naar het kerkhof ging? Toen had je elk jaar een dikke jas aan en bibberde je uit die jas elk jaar opnieuw, nu gaan we elk jaar opnieuw met korte mouwen op kerkhofbezoek. Het is gewoon even een nazomertje? Ok als dit éénmalig is, maar elk jaar opnieuw? Nee, er is wel degelijk iets aan de hand.

Eerst de cijfers, tja, daar kick ik op en wie zei ooit "meten is weten".  Het is misschien niet sexy al die cijfers maar ze geven een beeld van onze huidige situatie en waar we heen moeten.  Op dit moment verbruiken we allemaal samen, gezinnen en bedrijven ongeveer 400 à 450 Terrawatuur energie (elektriciteit + benzine + stookolie + aardgas + steenkool + aardgas, ...) alles bij elkaar optelt jagen we dit er elk jaar door.  Van alle energie die we jaarlijks verbruiken is op dit moment het aandeel elektriciteit 90 Terrawatuur en op jaarbasis is België redelijk zelfvoorzienend met onze kerncentrales, groene productie en productie op basis van fossiele brandstoffen.  Het aandeel groene elektriciteit is behoorlijk gegroeid de laatste jaren maar bedraagt nog altijd maar ongeveer 20 Terrawatuur.  Van alles wat we verbruiken is dus ongeveer 20% elektriciteit en van die elektriciteit is ook ongeveer 20% groen te noemen.

Eerst het goede nieuws.  We hebben geen 450 Terrawatuur nodig.  Veel van de energie de we gebruiken gaat op aan de verwarming van onze huizen en daar is nog veel winst te halen.  Isolatie gaat onze woningen energie-efficiënter maken en het installeren van warmtepompen gaat de efficiëntie nog verbeteren.  Een warmtepomp verbruikt 1 kWh om 3 à 4 kWh warmte te produceren en een elektrische auto verbruikt minder energie, er gaat minder verloren in warmte en als je remt werkt een elektrische motor als de dynamo van een fiets en laadt de batterij terug op.  Dit is de reden dat elektrische auto's het zo goed doen qua verbruik in stadsverkeer.  Hoeveel hebben we dan echt nodig?  Volgens Elia zou dit tussen de 250 en 325 Terrawatuur zijn, afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden.  Het eerste getal bij een maximale keuze voor elektriciteit, de tweede keuze bij een groot aandeel waterstof als energiedrager.  Het grote nadeel van waterstof is het energieverbruik, voor de productie van groene waterstof heb je elektriciteit nodig, veel elektriciteit.  Het proces is op dit moment verre van efficiënt te noemen, misschien vinden we in de toekomst betere manieren om waterstof te maken, er wordt in ieder geval veel onderzoek naar gedaan maar er is nog altijd geen betere oplossing gevonden.

Nu het slechte nieuws.  Weer volgens Elia in de studie 'Roadmap to zero' kunnen we tegen 2050 een pak meer groene elektriciteit produceren maar zullen we een tandje moeten bijsteken, sneller windmolens en zonneparken bouwen dan we nu doen.  Als we x1.5 doen met onze snelheid van installeren dan hebben we in 2050 ongeveer 75 Terrawatuur groene elektriciteit, geen optie dus. Een verdrievoudiging dan?  Dan produceren we al wat meer: 90 Terrawatuur.  Nog altijd geen optie.  Een verviervoudiging van de installatiesnelheid geeft nog altijd maar 110 Terrawatuur.  We gaan er dus niet komen.  Een verviervoudiging heeft ook als gevolg dat we beroepsprocedures en inspraak van de Belg moeten afschaffen want als we mensen beroep gaan laten aantekenen tegen de installatie van windmolens dan gaat dit niet lukken.  Een andere vraag gaat zijn: is de bevolking akkoord dat elke windmolen die er nu staat er 15 worden, elk zonnepaneel er 15 worden?  We produceren nu 20 tWh en het moeten er 300 worden, in principe is dit mogelijk maar zonder protest? Ik geloof er niet in, NIMBY weet u wel? (NIMBY: not in my backyard.  Vrij vertaald: het mag, als ik er maar geen last van heb, als iedereen zo denkt is er een probleem)

Tegen 2050 volledig groen gaan lijkt voor België geen haalbare kaart en dan komt de beleidskeuze boven: ofwel vullen we het gat met kernenergie, de enige CO² loze energiebron die we kennen die constante productie toelaat of het gat vullen met gasgestookte centrales.  Partijen zoals MR en N-VA kiezen voor een CO² loze toekomst en kernenergie, voor het kernafval moet dan wel een permanente oplossing gezocht worden, Groen! met in het achterhoofd Hiroshima en Tsjernobyl kiest voor gas met alle bijhorende CO² problemen.  Aan u de keuze volgende keer dat u een bolletje zwart maakt.

Misschien een voorbeeld uit het buitenland: Frankrijk en Nederland kiezen voor groene productie, de bouw van nieuwe kerncentrales en de levensduurverlening van bestaande kerncentrales.  Frankrijk met al zijn kerncentrales is het Europese land met de kleinste CO² uitstoot gerelateerd aan elektriciteitsproductie.  Onze andere buur, Duitsland gaat verder met de kernuitstap en het behoud van fossiele elektriciteitsproductie en is één van de landen met de grootste CO² uitstoot door de productie van elektriciteit en dit gaat met de sluiting van de laatste kerncentrales niet verbeteren, daarbij hoort de afhankelijkheid van de import van grote hoeveelheden gas en steenkool.    

België kan nog kiezen, we kunnen onze bestaande centrales verlengen dan moet een akkoord bereikt worden met Engie, de beheerder van deze centrales.  Dit geeft ons ongeveer 20 jaar om nieuwe centrales te bouwen.  In Doel werd 1 centrale gesloten, in Tihange wordt de eerste centrale in februari 2023 gesloten.  Mits de nodige investeringen kunnen deze terug open maar dan mogen geen onherroepelijke dingen gebeuren en moet de start van de nucleaire ontsmetting uitgesteld worden.  Engie wil deze centrales dicht.  Logisch!  Als uitbater moeten ze kiezen tussen het betalen van een belasting op de afgeschreven kerncentrales of een zak overheidsgeld om nieuwe gascentrales te bouwen met een gegarandeerd rendement.  Als bedrijf zou ik weten wat te kiezen.  De ingenieurs die deze centrales runnen weten het ook, volgens hun kunnen beide centrales zonder problemen heropend worden in de toekomst, maar hun uitspraken worden niet gestuurd door een beurskoers, maar misschien wel door jobbehoud.  Hoewel, ook na de sluiting is daar nog voor jaren werk om deze centrales verantwoord te ontmantelen.

Gaan onze politici nu eens eindelijk beslissen wat we gaan doen, er dan volledig voor gaan en de gevolgen erbij nemen?  Het zou een welkome afwisseling zijn in onze Belgische politieke besluitvorming.  Met pappen en nathouden gaan we het niet oplossen.  Een duidelijke communicatie zou ook helpen om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen.  Hoeveel gascentrales/kerncentrales gaan er nodig zijn?  Wanneer moeten ze open?  Waar gaan ze gebouwd worden.  Wat gaan we doen met het afval of de CO² uitstoot? En liefst geen uitleg dat we met 2 gascentrales van elk 1 Gigawat toekomen maar weten dat er na de sluiting van alle kerncentrales nog een hoop moeten bijkomen.  Dat onze Tinne loog heeft waarschijnlijk iedereen al wel door.  De gascentrales blijven op de planning terwijl we 2 kerncentrales van 1 GWh gaan openhouden.  Hoezo?  2 GWh extra productie was bij het begin van deze regering toch voldoende om de kernuitstap op te lossen?  Waarom zijn deze 2 gascentrales dan nog nodig?  Kan Mv Van der Straeten dit even uitleggen aub? Bovenstaande cijfers geven duidelijk aan dat ze aan het liegen was.  Om de energieknoop op te lossen is er nog veel nodig er is geen tijd meer om deze knoop rustig te ontwarren een scherp mes is nodig en iemand die het lef heeft om dat mes in die knoop te zetten.  Spijtig genoeg is Alexander de Grote al 2000 jaar dood.